Qənimət Zahid
Xalq Cəbhəsinin yaranmasını xatırlayırammı? Bu günlərdə bir gənc mənə belə bir sual yazmışdı. Qısaca cavab verdim: “Əlbəttə, xatırlayıram“. Virtual mükalimə elə burda da bitdi.
Amma mən bu hadisəni, sadəcə olaraq, xatırlamıram, həm də bu hadisəni yaşam kimihiss edirəm və bütün əvvəlki (yəni, Xalq Cəbhəsinin yaranmasına gətirib çıxaran) vəsonrakı prosesləri də yaşadığımı hiss edirəm. 1988-ci ilin Meydan hərəkatına qədərki,sonra Xalq Cəbhəsinin yaranması, təşkilatlanması və daha sonra ta bu günlərə qədər butəşkilatın daxilində və ətrafında cərəyan edən bütün prosesləri yaşamışam axı.
Yeri gəlmikən, Meydan hərəkatı ilə də manipulyasiya edənlər var. Bəziləri,bioqrafiyasının bütün digər olaylarını qabarda bilməyəndə, öz həyatlarını, məhz,Meydan hərəkatındakı rolunu şişirtməyə həsr edirlər və bu mənə bir az da gülməligəlir. Meydan hərəkatının təşəbbüsçüləri və təşkilatçıları arasında yer alanların dahamısını xatırlayıram, tanıyıram və onların əksəriyyəti həyatın sonrakı prosesləri iləuğraşdıqları üçün çox böyük təvazökarlıqla Meydan hərəkatının müəllifliyinə iddiaetməkdən vaz keçirlər. Amma söhbət bunda deyil.
Mən Xalq Cəbhəsini cəbhəçilərlə yaşayıram. Əvvəllər onlar daha çox idilərmi? Bəli,daha çox idilər. 1992-ci ildə, Xalq Cəbhəsi hakimiyyətin astanasında olanda lap çoxidilər. Bir siyasi təşkilat üçün yetərincə normal prosesdir: bəzən azalar, bəzən çoxalar.Amma bu “azalanlar“, “çoxalanlar” hansısa bir nüvənin, əsas mərkəzin ətrafındayığılıb–dağılarlar. Həmin o NÜVƏ isə həmişə qalar. O nüvə qalmasa azalma–çoxalmakimi kəmiyyətləri də müqayisə etmək mümkünsüz olar.
Azərbaycanın siyasi həyatının məhək daşları
Xalq Cəbhəsi öz tarixi boyu bir neçə dəfə parçalanma şoku da yaşayıb. Mən buparçalanmaların sırf ideoloji əsasda baş verdiyini də qəbul etmirəm. Bütün qopmalarda– parçalanmalarda əsas arqument, bəzən hətta, görünməyən arqument praqmatizmolub. Kimsə vədlər alıb, kimsə vədlərə susayıb, kimsə öz nifrətini ictimai boşqabdatəqdim etməyi bacarıb və sair. Amma cəbhəçilər Azərbaycanın siyasi həyatının unikal,idealist, mübarizə simgəsi adlana biləcək məhək daşları kimi var olaraqqalmaqdadırlar.
“Cəbhəçilik” avtoritarizmin bütün mərhələlərində tətbiq edilən aramlı–aramsızrepressiyaların ilk hədəfi olub və olur. Milli müqaviməti, ictimai təpəri, sosial sifəti,kütləvi yaddaşı dağıtmaq üçün atılan bütün repressiv addımlar ilk növbədə cəbhəçilərihədəfə alıb. İndi də elədir. Avtoritarizm var olduqca belə olacaq. Şübhəsiz, elə bunagörədir ki, özü üçün urvatlı bir sosial sima saxlamaq şərtilə siyasi meydana atılan,siyasi mübarizənin tərəfinə
çevrilmək iddiasında olduğunu bəyan edənlərin dahapraqmatik olanları da ilk növbədə onun qayğısına qalıblar ki, cəbhəçilərlə hansısa birməsafəni saxlasınlar. Cəbhəçilərə çox yaxın görünmək diktaturanın həmlələrinə şərikolmaq deməkdir.
Cəbhəçilər bunu hər kəsdən daha artıq bilirlər. Özünü praqmatik siyasi qüvvə, siyasətədəxlinin olduğunu gizlətməyə üstünlük verən bütün ictimai mübarizə cəngavərlərindəndaha artıq cəbhəçilər bilirlər bunu. Buna baxmayaraq, onlar radikaldır, ədalətsizliyəqarşı birmənalı barışmazdırlar. Cəbhəçilər bilirlər ki, bu sərt və barışmaz mövqe onlarıhəbslərə aparır, təhdid və təqiblərin ilk qurbanlarına çevirir. Amma cəmiyyətinmənafeləri onların iliyinə hopub, onlar diktaturanın bütün millətə qarşı işləklərinintəsirini öz sümüklərinə, canlarına, həyatlarına çəkib o ictimai ağrıları azaldırlar. Şüurluşəkildə edirlər.
Hərdən təsəvvür etmək istəyirəm ki, cəbhəçilər olmasa, Azərbaycanın siyasi həyatında,ictimai şüurunda vəziyyət necə olardı və nə illah eləyirəmsə, o şəraiti gözümünqabağına gətirə bilmirəm.
Ölkənin sınmayan qəddinin göstəricisi
Aydındır, Azərbaycanda avtoritar rejim bərqərar olub, diktatura, xüsusilə neft bumuillərində insanlığa yaraşmayacaq hoqqalardan çıxıb və həmin inersiya ilə də davamedir. Aşağıdan fərarilərin iniltisi, yuxarıdan “yeni qüvvə” ssenarisi üzərində səs–səsəverənlərin bağırtısı… Amma ölkənin bu ən ağır şəklinin də ən optimist çaları eləhəmin cəbhəçilərdir.
Həm də, bu, mübarizə standartıdır. Əgər diktatura bu ölkənin ən qəddar düşmənidirsə,bu ölkəni ən qəddar düşmənlər kimi sındırmaqdadırsa, cəbhəçilik də bu ölkənindüşmən qarşısında əyilməyən, sınmayan qəddinin göstəricisidir.
Daha praqmatik olanlar daha isti və daha rahat “mübarizə” aparanlardır.
Nə qədər çox praqmatik olacaqsansa, o qədər çox rahat olacaqsan. Amma cəbhəçilərdə praqmatikdirlər. Onların praqmatizmi də buna söykənir: “Haqsızlıq varsa, ona qarşıçıxmaq lazımdır“; “zülm varsa, ona qarşı dirəniş olmalıdır“. Xalq Cəbhəsi isəAzərbaycan xalqının təşkilatlanma, təşkilatlanaraq mübarizə aparma, təşkilatlanaraqsiyasətdə olma kültürünün parlaq ifadəsidir.
Cəbhəçilər Azərbaycanda avtorizmə qarşı mübarizənin simvollarıdır. Az əvvəldediyim kimi, gələnlər də, gedənlər də var. Qalanlar da var. Lap əvvəlki zamanlardanindiyə qədər qalanlar var. Onlarla, yüzlərlə, minlər, onminlərlə… onlar hər yerdə var.Onlar hər yerdə görünürlər.
Azərbaycanın bütün coğrafiyasında cəbhəçilər var və onlar hər yerdə avtoritartəfəkkürə qarşı demokratik şüuru, inzibati terrora qarşı sarsılmaz iradəni nümayişetdirən Azərbaycan vətəndaşlarıdır. Onlardan təbəə düzəltmək mümkün olmadı vəolmayacaq da. Çünki, onlar Xalq Cəbhəsinin üzvləridir.
